Ücretsiz izin, işçinin çalışmaya ara vermesi ve bu dönemde işverenin de hiçbir ücret ödememesi halidir. Yani iş sözleşmesinin bu dönem için askıya alınmasıdır.

Mevzuatımızda ücretsiz izin hali 4857 sayılı kanuna göre iki şekilde mümkündür. Bunlar Yol İzni ve Analık İznidir.

Korona virüsü sebebiyle işçilerin işten çıkarılmasının önüne geçmek üzere 4857 sayılı kanuna 16/4/2020 tarihinde bir madde eklenmiştir. Geçici 10. Madde.

Kanun maddesi aynen şöyledir:
Geçici Madde 10 – (Ek:16/4/2020-7244/9 md.) Bu Kanunun kapsamında olup olmadığına bakılmaksızın her türlü iş veya hizmet sözleşmesi, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç ay süreyle 25 inci maddenin birinci fıkrasının (II) numaralı bendinde ve diğer kanunların ilgili hükümlerinde yer alan ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzeri sebepler, belirli süreli iş veya hizmet sözleşmelerinde sürenin sona ermesi, işyerinin herhangi bir sebeple kapanması ve faaliyetinin sona ermesi, ilgili mevzuatına göre yapılan her türlü hizmet alımları ile yapım işlerinde işin sona ermesi halleri dışında işveren tarafından feshedilemez.(1)(2) Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç aylık süreyi geçmemek üzere işveren işçiyi tamamen veya kısmen ücretsiz izne ayırabilir. Bu madde kapsamında ücretsiz izne ayrılmak, işçiye haklı nedene dayanarak sözleşmeyi fesih hakkı vermez.(2) Bu madde hükümlerine aykırı olarak iş sözleşmesini fesheden işveren veya işveren vekiline, sözleşmesi feshedilen her işçi için fiilin işlendiği tarihteki aylık brüt asgari ücret tutarında idari para cezası verilir. Cumhurbaşkanı birinci ve ikinci fıkrada yer alan üç aylık süreleri her defasında en fazla üçer aylık sürelerle 30/6/2021 tarihine kadar uzatmaya yetkilidir.

Bu maddenin getirilme amacı işçileri korumak olduğu için ücretsiz izne çıkarılmak işçinin sözleşmeyi feshetmesine haklı neden teşkil etmiyor.

Fakat son zamanlarda bu kanun maddesi işverenler tarafından kötüye kullanılmaktadır. İşveren tarafından ücretsiz izne ayırma hakkının kötüye kullanıldığında elbetteki bu durumun hukuki yaptırımları vardır.. Uygulamada, sürekli aynı kişilerin ücretsiz izne çıkarılması, ücretsiz iznin mobing-baskı aleti olarak kullanılması, işçilere bu konuda eşit davranılmaması sorunlarıyla sıkça karşılaşılmaktadır. Siz de böyle bir haksızlıkla karşılaşıyorsanız, bu konuda yetkin bir avukattan hukuki destek almak yararınıza olacaktır. Çünkü 4857 sayılı kanunda bu ve buna benzer kötüye kullanımlara karşı işçiyi koruyucu hükümler detaylıca düzenlenmiş ve işçi alacakları garanti altına alınmıştır.